Tâm sự đầu năm: KHÁI NIỆM SINH VIÊN LÀ TRUNG TÂM?

Sứ mệnh và tầm nhìn của trường đại học Y khoa Phan Châu Trinh là đào tạo ra một thế hệ bác sỹ chuẩn mực, có đạo đức nghề nghiệp, vừa giỏi kiến thức và kỹ năng lâm sàng, vừa có năng lực nghiên cứu khoa học, có kỹ năng lãnh đạo, là hạt nhân y tế trong tương lai. Ngay từ kỳ học thứ nhất của khoá bác sỹ đa khoa đầu tiên (niên khoá 2018-2024), nhà trường đã áp dụng chương trình đào tạo tích hợp với curriculum (khung chương trình) và syllabus (giáo trình) của các nước có nền Y khoa tiên tiến trên thế giới như Mỹ, Canada, Úc,…

Với mục tiêu luôn lấy sinh viên làm trung tâm, nhà trường tạo điều kiện tối đa cho sinh viên chủ động học tập theo 3 phương pháp dạy và học tiên tiến:

• Phương pháp học tập dựa trên vấn đề (Problem-based learning): đây là xu hướng của giáo dục hiện đại mà giảng viên chỉ là người cung cấp các chủ đề, tình huống thực tế, các ca lâm sàng. Sinh viên phải tự học cách đặt câu hỏi, đặt vấn đề và tự trả lời câu hỏi, tự giải quyết vấn đề.
• Phương pháp học theo nhóm (Team-based learning): Sinh viên tự làm việc theo nhóm. Giảng viên chỉ cung cấp thông tin, nguồn tài liệu, lắng nghe, quan sát và dẫn dắt sinh viên.
• Phương pháp dạy học dựa trên nhóm năng lực (Competency-based learning): Dựa trên những năng lực đầu ra, nhà trường sẽ cung cấp những khối kiến thức (hay còn gọi là bloc kiến thức) cần thiết. Bloc kỹ năng thực hành thường được triển khai song song hoặc ngay sau khi học xong bloc lý thuyết. Nhờ vậy học luôn đi đôi với hành, thực tế sẽ làm rõ lý thuyết cùng một thời điểm học.

Sinh viên được thực hành trong các phòng thí nghiệm, phòng skill lab (kỹ năng tiền lâm sàng) phòng mô hình với đầy đủ trang thiết bị hiện đại. Hơn nữa, với mô hình hợp nhất viện-trường, sinh viên được thực tập tại bệnh viện trong điều kiện thuận lợi nhất.

Với phương pháp dạy và học tiên tiến như vậy, sinh viên của trường Đại học Y khoa  Phan Châu Trinh đã đạt được một số kết quả đáng kể như: sinh viên đã tự tin, trưởng thành hơn, phá bỏ rào cản rụt rè tự ti ban đầu, có thể giao tiếp tiếng Anh với các giảng viên nước ngoài, tự thực hiện được các bước khám chữa bệnh cơ bản, tự thực hành được các kỹ năng điều dưỡng cơ bản như đo dấu hiệu sinh tồn, làm hồ sơ bệnh án bằng Anh, đo điện tim đồ, tiêm truyền, đặt sonde dạ dày, đặt thông tiểu, thay băng, sơ cứu, thực tập khâu vết thương trên mô sống, thực tập trên xác hiến tặng... Những va chạm với thực tế này ngay từ năm đầu tiên giúp cho các em hiểu được hơn về giá trị nhân văn cao quý của nghề thầy thuốc, hiểu được tại sao phải học kỹ lưỡng các môn y học cơ sở để giải thích được các vấn đề trên lâm sàng, nhờ vậy không cảm thấy nhàm chán khi học các môn đại cương, đồng thời hiểu được môi trường làm việc trong tương lai để định hướng tốt hơn cho bản thân sau này.

Tuy nhiên, sinh viên năm đầu tiên cũng không tránh khỏi những khó khăn, bỡ ngỡ khi chưa tìm được phương pháp học hiệu quả, chưa quản lý được thời gian nên dẫn đến một số ít sinh viên ý thức chưa tốt, nghỉ học, đi học trễ hoặc bỏ trực không xin phép… Ngành y là ngành đặc thù, người bác sỹ làm việc trực tiếp với con người và quan trọng nhất là nó liên quan đến tính mạng con người, nên đào tạo một bác sĩ ngoài các kiến thức y khoa, các kỹ năng lâm sàng khám chữa bệnh, mục tiêu đào tạo của đại học Y khoa Phan Châu Trinh còn gắn liền với ba chữ T (Thái độ, Tri thức, Tay nghề), mong muốn các em trở thành những bác sỹ toàn diện cả về kiến thức lẫn nhân cách. Trong đó, giá trị cốt lõi là lấy Sinh viên làm trung tâm, nghĩa là nhà trường tập trung tất cả tài nguyên từ cơ sở vật chất hiện đại, giảng viên giỏi, quản trị đại học phù hợp có hệ thống, chương trình đào tạo tích hợp, hợp nhất khái niệm viện trường, tạo cho sinh viên tính biện chứng y học giữa lý thuyết và thực hành, tạo mọi điều kiện cho các em được học tập, phát huy năng lực học của mình, chỉ dẫn cho các em phương pháp luận và tư duy độc lập, có tính phản biện cao. Sinh viên là trung tâm, nghĩa là sinh viên là người tự chủ, chủ động hoàn toàn trong việc học của mình, không thụ động tiếp thu kiến thức nữa mà biết cách tự sử dụng các tài nguyên trên một cách có trách nhiệm để tạo ra giá trị đích thực cho mình. Sinh viên là trung tâm, nghĩa là các em biết cách tự đặt vấn đề và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả nhất. Sinh viên là trung tâm không có nghĩa là nhà trường, gia đình và xã hội đáp ứng tất cả những nhu cầu đòi hỏi của các em. Không ai, không nơi nào có thể làm cho một sinh viên y khoa trở thành một bác sỹ giỏi ngoài chính người sinh viên đó.

Sang học kỳ sau và những năm tiếp theo, trường sẽ sàng lọc lại kết quả và thái độ học tập của sinh viên và sẽ đưa ra quyết định bạn nào đủ điều kiện để tiếp tục bước tiếp và bạn nào phải dừng lại vì không đủ kỹ năng và kiến thức để trở thành thầy thuốc. Đây là một việc rất khó nhưng với nhà trường, chỉ những sinh viên có đạo đức, đủ bản lĩnh, ham học hỏi, có tâm huyết và niềm đam mê nghề thầy thuốc cứu người thì mới có thể đáp ứng được sứ mệnh mà PCTU đã chọn.

Giáo sư Trương Nguyện Thành đã từng trao đổi trong buổi talkshow với sinh viên Phan Châu Trinh rằng "Thành công là đường đi chứ không phải điểm đích. Muốn thành công thì phải biết trả giá.". Chúng tôi, những người mang trọng trách là người dẫn dắt cho các bạn, không mong muốn quãng đường qua sông đến bến bờ bên kia êm ả mà mong muốn nó gặp nhiều sóng lớn, để từ đó khi cập bến bờ, các bạn sẽ thấy được những gì mình đã trải qua thật gian nan, đầy thử thách nhưng cũng đầy vinh dự và nó sẽ là hành trang trong suốt cuộc đời là bác sỹ của các bạn. Chúng tôi tin sinh viên PCTU sau khi ra trường sẽ có đủ năng lực, tự tin, vươn ra biển lớn, để đóng góp, cống hiến cho xã hội, cho nhân loại.

Hy vọng, những tâm sự từ chúng tôi trong dịp đầu năm mới 2019, các bạn Y khoa PCT sẽ hiểu và tìm thấy được những gì các bạn đang thiếu sót và xác định được những bước đi tiếp theo. Thân ái!

TS.BS. Nguyễn Đỗ Ngọc Linh.
Trưởng Phòng đào tạo Đại học Y khoa Phan Châu Trinh