THÍNH CHẨN ( Ausculation )
Medically reviewed by — Written by — Updated on June 1, 2018
Thính chẩn là gì?
Thính chẩn là một thuật ngữ y khoa để chỉ việc sử dụng ống nghe để nghe âm thanh bên trong cơ thể bạn. Việc kiểm tra đơn giản này không có rủi ro hoặc tác dụng phụ.
Tại sao thính chẩn được sử dụng?
Âm thanh bất thường có thể chỉ ra các vấn đề trong các khu vực sau:
• phổi
• bụng
• tim
• các mạch máu chính
Các vấn đề tiềm ẩn có thể bao gồm:
* Nhịp tim không đều
* Bệnh Crohn
* Đờm hoặc chất lỏng tích tụ trong phổi của bạn
Bác sĩ cũng có thể sử dụng một máy gọi là siêu âm Doppler để nghe tim. Máy này sử dụng sóng âm thanh dội lại từ các cơ quan nội tạng của bạn và tạo ra hình ảnh. Máy này cũng được sử dụng để nghe nhịp tim của thai nhi khi người phụ nữ mang thai.
Bác sĩ đặt ống nghe lên da trần và lắng nghe từng vùng trên cơ thể bạn. Có những điều cụ thể mà bác sĩ của người bệnh sẽ lắng nghe trong từng khu vực.
Tim
Để nghe tim, bác sĩ sẽ lắng nghe bốn vùng chính nơi âm thanh van tim phát ra lớn nhất. Đây là những vùng ngực trên và ngực dưới trái của bạn một chút. Một số âm thanh của trái tim cũng được nghe rõ nhất khi bạn quay người về phía bên trái. Tại vị trí đặt ống nghe trên ngực trái tim của người bạn, bác sĩ của bạn lắng nghe:
- Âm thanh từ tim của người bệnh nghe như thế nào.
- Tần suất xuất hiện của mỗi âm thanh
- Âm thanh lớn như thế nào
Bụng
Bác sĩ sẽ lắng nghe một hoặc nhiều vùng bụng trên bụng để lắng nghe âm thanh của ruột. Họ có thể nghe thấy tiếng lạch ạch , lục ục hoặc không nghe thấy gì cả. Mỗi âm thanh sẽ cho bác sĩ biết về những gì đang xảy ra trong ruột của bạn.
Phổi
Khi nghe phổi, bác sĩ sẽ so sánh bên này với bên kia và so sánh phần trước ngực với phần sau của lồng ngực. Luồng không khí phát ra âm thanh khác khi đường thở bị tắc nghẽn, thu hẹp hoặc chứa đầy chất lỏng. Bác sĩ cũng sẽ lắng nghe những âm thanh bất thường như thở khò khè. Tìm hiểu thêm về âm thanh hơi thở.
Kết quả được diễn giải như thế nào?
Thính chẩn có thể cho bác sĩ biết nhiều điều về những gì đang diễn ra bên trong cơ thể bạn.
Tim
Tiếng tim bình thường có âm nhịp nhàng. Sự thay đổi tiếng tim có thể báo hiệu cho bác sĩ nghĩ rằng một số khu vực có thể không được cung cấp đủ máu hoặc bị hở van. Bác sĩ của bạn có thể yêu cầu xét nghiệm bổ sung nếu họ nghe thấy điều gì đó bất thường.
Bụng
Bác sĩ có thể nghe thấy âm thanh ở tất cả các vùng trong bụng của bạn. Thức ăn đã tiêu hóa có thể bị kẹt hoặc ruột của bạn có thể bị xoắn nếu một vùng bụng của bạn không có âm thanh. Cả hai khả năng đều có thể rất nghiêm trọng.
Phổi
Âm thanh phổi có thể thay đổi nhiều như tiếng tim. Khò khè có thể cao hoặc thấp và có thể cho thấy chất nhầy đang ngăn cản sự giản nở bình thường của phổi. Một loại âm thanh mà bác sĩ có thể lắng nghe được gọi là tiếng xào xạc. Tiếng xào xạc giống như hai mảnh giấy nhám cọ vào nhau và có thể chỉ ra các bề mặt bị kích thích xung quanh phổi của bạn.
Một số lựa chọn thay thế cho thính chẩn là gì?
Các phương pháp khác mà bác sĩ có thể sử dụng để xác định những gì đang xảy ra bên trong cơ thể bạn là sờ và gõ.
Sờ (palpation)
Bác sĩ có thể thực hiện sờ đơn giản bằng cách đặt những ngón tay của họ lên một trong các động mạch của người bệnh để xác định huyết áp tâm thu. Các bác sĩ thường tìm kiếm một điểm tác động tối đa (PMI=point of maximal impact ) xung quanh tim của bạn.
Nếu bác sĩ của bạn cảm thấy điều gì đó bất thường, họ có thể xác định các vấn đề có thể liên quan đến tim của bạn. Các bất thường có thể bao gồm điểm tác động lớn (PMI) lớn điểm rung ( thrill ). Điểm thrill là một rung động trái tim của bạn cảm nhận được trên da.
Gõ (percussion)
Liên quan đến việc bác sĩ gõ lên ngón tay của họ vào các bộ phận khác nhau của bụng hay ngực của người bệnh. Bác sĩ sử dụng gõ để nghe âm thanh dựa trên các cơ quan hoặc bộ phận cơ thể bên dưới da của bạn.
Bạn sẽ nghe thấy âm thanh rỗng khi bác sĩ gõ vào các bộ phận cơ thể chứa đầy không khí và âm thanh trầm hơn nhiều khi bác sĩ chạm vào chất lỏng cơ thể hoặc một cơ quan, chẳng hạn như gan của bạn.
Gõ cho phép bác sĩ xác định nhiều vấn đề liên quan đến tim dựa trên độ chói tương đối của âm thanh. Các điều kiện có thể được xác định bằng cách sử dụng gõ bao gồm:
- Tim to, được gọi là chứng to tim
- Quá nhiều chất lỏng xung quanh tim, được gọi là tràn dịch màng ngoài tim.
- Khí phế thủng
Thính chẩn cung cấp cho bác sĩ ý tưởng cơ bản về những gì đang xảy ra trong cơ thể người bệnh. Tim, phổi và các cơ quan khác trong bụng của bệnh nhân đều có thể được kiểm tra bằng cách sử dụng phương pháp nghe tim và các phương pháp tương tự khác.
Ví dụ: nếu bác sĩ không xác định được vùng đụt bằng nắm tay bên trái xương ức của bệnh nhân, có thể được kiểm tra xem có bị bệnh khí phế thũng không. Ngoài ra, nếu bác sĩ nghe thấy cái gọi là "tiếng búng mở" khi nghe tim của người bệnh, bác sĩ có thể nghĩ bệnh nhân có chứng hẹp van hai lá. Bạn có thể cần các xét nghiệm bổ sung để chẩn đoán tùy thuộc vào âm thanh mà bác sĩ nghe thấy.
Thính chẩn và các phương pháp liên quan là một cách tốt để bác sĩ biết liệu bạn có cần được chăm sóc y tế chặt chẽ hay không. Thính chẩn có thể là một phương pháp phòng ngừa tuyệt vời. Bác sĩ có thể thực hiện các thủ tục này bất cứ khi nào khám sức khỏe cho người bệnh.
Hỏi.
Tôi có thể tự nghe tim thai tại nhà không? Nếu vậy, những cách tốt nhất để làm điều này một cách hiệu quả và chính xác là gì?
Trả lời.
Nói chung, nghe tim chỉ nên được thực hiện bởi một chuyên gia y tế được đào tạo, chẳng hạn như bác sĩ, y tá, hoặc nhân viên y tế. Lý do cho điều này là vì các sắc thái để thực hiện việc nghe chính xác bằng ống nghe khá phức tạp. Khi nghe tim, phổi hoặc dạ dày, tai không được đào tạo sẽ không thể phân biệt giữa âm thanh bình thường và khỏe mạnh với âm thanh có thể chỉ ra một vấn đề.
Lược dịch: Bác sỹ Nguyễn Hữu Tùng
các nhà cái uy tín đổi thưởng uy tín nhất hiện nay